De CONNECT studie - Resultaten van het onderzoek
De CONNECT studie - Resultaten van het onderzoek
In de periode van februari 2015 tot oktober 2016 hebben 80 mensen meegedaan een onderzoek in het UMC Utrecht naar het effect van stress op de hersenen. Stress is een belangrijke oorzaak van veel psychische klachten en kan mogelijk een rol spelen in de ontwikkeling van schizofrenie. Het is momenteel nog niet zo duidelijk welke rol stress precies speelt. Graag wil ik iets over de resultaten vertellen.
Resultaten
Aan het onderzoek deden een aantal mannen mee bij wie een broer of zus de diagnose schizofrenie had gekregen (‘Broers”), en een aantal mannen die dit niet hadden (“Controles”). Vervolgens kreeg de helft van de deelnemers een stress taak (spreken voor een commissie), de andere helft een niet stressvolle taak. Iedereen heeft op 8 verschillende momenten een speekselmonster afgestaan, zodat we konden zien hoe het stresshormoon cortisol op stress reageert. In het figuur hieronder zijn de resultaten te zien. Hieruit blijkt dat stress inderdaad het stresshormoon cortisol verhoogt, en dat er geen verschil is tussen broers en controles.
MRI
Ná stress werd in de MRI scanner heel nauwkeurig de activiteit van de hersenen gemeten. Wij vonden dat mannen zonder schizofrenie in de familie na stress minder activiteit lieten zien in hersengebieden die een rol spelen bij overpeinzen. We wisten al dat tijdens stress deze hersengebieden erg actief worden, en nu laten wij zien dat dit ná stress juist omgedraaid wordt. We denken dat dit nodig is om van stress te herstellen: even rust nemen om bij te komen en niet alleen maar terugdenken aan wat er gebeurd is.
In de groep met broers van schizofrenie patiënten vonden we deze vermindering van activiteit in de overpeins-gebieden niet. Van deze subtiele verschillen weten we niet of ze goed of slecht zijn. Het zou goed kunnen dat de hersenen in de Broers groep zich al aangepast hebben en daardoor meer stressbestendig zijn door anders te reageren.
Dit onderzoek geeft aanknopingspunten om verder te onderzoeken hoe mensen onderling verschillen in het herstel na stress.
Wie zijn de onderzoekers?
- Judith van Leeuwen, Onderzoeker in opleiding
- Matthijs Vink, Assistant professor
- Marian Joëls, Professor
- René Kahn, Professor
- Christiaan Vinkers, Assistant professor
Publicatie
Van Leeuwen, J.M.C., Vink, M., Fernández, G., Hermans, E.J., Joëls, M., Kahn, R.S. & Vinkers, C.H. (2018). At-risk individuals display altered brain activity following stress. Neuropsychopharmacology.