Zorg bij traumatisch hoofd- en of hersenletsel

Zorg bij traumatisch hoofd- en of hersenletsel

U of uw dierbare is bij ons opgenomen met traumatisch hoofd- en/of hersenletsel.

Elke patiënt is anders. Het is dan ook onmogelijk om in deze folder op alle vragen antwoord te geven. Als u tijdens uw opname wensen heeft, als  u zich ongerust maakt of als u meer wilt weten over het letsel of de behandeling: vraag het ons. Daar zijn wij voor! U kunt ook een gesprek aanvragen met uw behandelende arts. Bij de verpleegkundige kunt u een afspraak inplannen.

Opname, onderzoek en verblijf op de afdeling uitklapper, klik om te openen

U heeft traumatisch hoofd- en of hersenletsel  opgelopen na een ongeval, valpartij of een klap tegen uw hoofd. Via de Spoedeisende Hulp bent u bij ons gekomen op Verpleegafdeling C3 Oost.

Wij zijn onderdeel van het UMC Utrecht  Hersencentrum. Onze verpleegafdeling is gespecialiseerd in onderzoek en behandeling van hoofd- en hersenletsel als er geen operatie noodzakelijk  of mogelijk is.

Traumatisch hoofd- en/of hersenletsel

Na een ongeval, een valpartij of door geweld (een trauma) heeft u hoofd- en/of hersenletsel opgelopen. Dit kan zichtbaar hoofdletsel aan het gezicht zijn, bijvoorbeeld aan neus, oren, mond en ogen. Onzichtbaar voor het blote oog zijn de bloedingen die in de hersenen zijn ontstaan door de impact van de klap. De klachten die bij alleen hoofdletsel optreden, zijn vaak minder ernstig en ingrijpend dan de klachten bij hersenletsel.

Bij traumatisch hoofd- en hersenletsel worden de hersenen voor een korte tijd letterlijk door elkaar geschud. Meestal treedt er kortdurend verlies van bewustzijn op en soms ook geheugenverlies. Dit bewustzijns-verlies kan enkele seconden duren tot maximaal 15 minuten.

Geheugenverlies

Soms kunt u zich van het ongeval zelf en van de tijd vlak voor het ongeval niets meer herinneren. Vervelend, maar meestal komen de herinneringen tot vlak voor het ongeval snel weer terug.

Andere mensen herinneren zich niets van de periode ná het ontstaan van het letsel: deze vorm van geheugenverlies noemen we posttraumatische amnesie, afgekort PTA (amnesie is geheugenverlies). Dit geheugenverlies kan enige tijd aanhouden.

Omdat uw hersenen tijdens de periode van PTA geen informatie opslaan, verdwijnt de PTA achteraf meestal niet. Het heeft geen zin te blijven zoeken naar herinneringen. Hoe ernstiger het traumatisch hersenletsel, hoe langer het bewustzijnsverlies en de PTA duren.

Beeldvormend onderzoek

In sommige gevallen doen wij beeldvormend onderzoek met behulp van MRI- of CT-scan. Met deze technieken kunnen wij in de hersenen kijken: Wat is er daar gebeurd? Waar precies? Wat is de schade?

Wij beoordelen deze beelden voor het bepalen van de behandeling.

Verpleegafdeling C3 Oost

Het team van verpleegafdeling C3 Oost is gespecialiseerd trauma's aan hoofd en hersenen, algemene neurologische aandoeningen en aandoeningen aan spieren en zenuwen. Op C3 Oost verblijven mensen met tot zeer zwaar hoofd- en hersenletsel die niet worden geopereerd.

Bedden en kamers

De afdeling heeft 1 bed voor dagopname en15 bedden voor opnames langer dan een dag. De afdeling heeft zowel één-, twee- als vierpersoons-kamers. Op alle kamers is een toilet en was- en doucheruimte aanwezig. Aan elk bed zit een alarmknop; als er iets is, komen wij zo snel mogelijk.

Bezoektijden

De bezoektijden zijn dagelijks van 9 - 21 uur. Tussen 11-12 uur en 14-15 uur is er een rustmoment voor de patiënt. Er mogen maximaal twee bezoekers op de kamer. De overige familieleden kunnen in de wachtruimte plaatsnemen of in de centrale hal van het ziekenhuis, waar internet, winkels en horeca zijn.

Uw verblijf op de afdeling

Eén contactpersoon

Wij spreken graag met u af wie de contactpersoon  van de familie is. Deze contactpersoon is de schakel tussen de patiënt  en het thuisfront en tussen het thuisfront en het ziekenhuis. Als er één  contactpersoon is, verloopt de communicatie beter.

Polsbandje

Iedere patiënt draagt een polsbandje met de  persoonsgegevens. Zo weten we altijd wie u bent en gaan wij altijd uit  van de juiste gegevens.

Wat is belangrijk om mee te nemen?

Graag willen wij weten welke medicatie u/uw  naaste gebruikt. Wilt u een uitdraai meenemen van de medicatie? Een  dergelijk medicatie-overzicht kunt u aan de huisarts of de apotheker vragen. 

Denk daarnaast aan:

• Zorgverzekeringspapieren
• Burger Service Nummer
• Pyjama
• Kleding en schoenen (voor dagactiviteiten)
• Douchespullen

Het behandelteam

Uw hoofdbehandelaar is een neuroloog. De zaalarts en de senior-verpleegkundige neurologie zijn continu op de afdeling aanwezig.

De behandeling en revalidatie na traumatisch hoofd- en hersenletsel is teamwerk. In het Hersencentrum hebben we alle specialisten verzameld rondom u of uw naaste. Dit noemen we een multidisciplinaire aanpak. Elke week bespreken wij de verpleeg- en behandelplannen. Hoe gaat het? Wat kan beter? Moeten we iets wijzigen in de behandeling?

Ons team van specialisten bestaat uit:

Neuroloog

Een medisch specialist die zich bezighoudt met de diagnose en de behandeling van aandoeningen aan het zenuwstelsel (hersenen, ruggenmerg, zenuwen) en spieren.

Zaalarts

Een arts-assistent die in opleiding is tot neuroloog. Hij of zij komt elke dag langs (loopt visite), checkt hoe het gaat en informeert over onderzoek en behandeling. De zaalarts overlegt dagelijks met de neuroloog.

Algemene Semi-Arts Stage (ASAS)

De ASAS is een bijna afgestudeerd arts met dezelfde taken als de zaalarts.

(Senior)verpleegkundige neurologie

Op de afdeling werken 3 senior-verpleegkundigen. Zij zijn het vaste aanspreekpunt voor u. Daarnaast bewaken de verpleegkundigen van de afdeling de vitale functies en oefenen zij met dagelijks terugkerende activiteiten, zoals rechtop zitten, uit bed komen, op een stoel zitten, zelf wassen en tandenpoetsen. De seniorverpleegkundigen regelen daarna de (thuis)zorg na uw ontslag.

Fysiotherapeut

Als er problemen zijn met het bewegen, is het belangrijk om snel te beginnen met oefenen en bewegen, ook buiten het bed. Dit bevordert het herstel. De fysiotherapeut adviseert u over hoe u zich het beste en op en veilige manier kunt verplaatsen en oefent activiteiten waar u moeite mee heeft.

Afwachten, observeren en controleren uitklapper, klik om te openen

In balans

Het is belangrijk dat iemand met traumatisch hoofd en/of hersenletsel een balans vindt tussen activiteit en rust. Dit is belangrijk voor het herstel. Wij zijn getraind in observeren en controleren en houden nauwgezet in de gaten wat er gebeurt en of er veranderingen zijn. Wij houden een goed dagritme aan en bepalen de hoeveelheid toegestane prikkels. De balans tussen activiteiten, zoals eten en bezoek, en de momenten van rust zijn namelijk erg belangrijk.

Controle vitale functies

Wij controleren continu de vitale functies. Hieronder vallen onder meer:

• Ademhaling
• Bloeddruk
• Hartslag
• Lichaamstemperatuur
• Pupillen
• Bloedwaarden. We houden de bloedwaarden in de gaten om ontstekingen op te sporen, zoals long- of urineweginfecties.
• Pijnscore

Die controles houden we soms elk uur bij. Als de situatie beter is, doen wij dit enkele keren per dag.

Medicatie

Bijna elke patiënt op onze verpleegafdeling  met traumatische hoofd- en of hersenletsel krijgt medicatie. Deze medicatie is individueel afgestemd en wij dienen de medicatie via een vast schema toe.

Deze medicatie is bedoeld voor:

• Het verlichten of bestrijden van pijn.
• Voorkomen van vorming van bloedstolsels (tromboseprikjes).

Extra hulpmiddelen

U ziet rondom uw bed diverse hulpmiddelen, zoals:

Infuus

Via het infuus dienen wij vocht en voeding toe.  Het infuus kan ook medicatie bevatten, zoals antibiotica.

Nekkraag

Een nekkraag zorgt voor stabiliteit van nek en hoofd.

Blaaskatheter

Als u moeite met plassen heeft of juist de aandrang niet meer voelt, plaatsen wij een blaaskatheter. Een blaaskatheter is een soepele, holle slang waardoor de urine uit de blaas loopt.

Hulp aan familie en naasten

Als uw naaste is opgenomen, kan dat ingrijpend zijn. Wij zijn er ook voor u. Gaat u gerust in gesprek met de verpleegkundige of de arts over uw gedachten, gevoelens en zorgen. Wij geven u advies hoe u het beste kunt omgaan met uw naaste.

Professionele hulp is ook mogelijk via de geestelijke verzorger. U en/of de familie kunt een afspraak met hem maken. In alle rust kunt u uw verhaal en zorgen kwijt en u krijgt ondersteuning in het omgaan met de situatie en uw gedachten en emoties.

Na het ontslag uitklapper, klik om te openen

Ook hier geldt weer dat we vooraf moeilijk  kunnen inschatten hoe het herstelproces verloopt en wanneer u weer naar  huis mag. De zaalarts en/of fysiotherapeuten geven u een advies over het natraject.

Mogelijke klachten

U kunt last hebben van zogenaamde posttraumatische klachten. Dit zijn klachten die na het ongeval (trauma) kunnen optreden: 

• Hoofdpijn.
• Duizeligheid.
• Wazig zien.
• Trager informatie verwerken.
• Geheugen- en concentratieproblemen.
• Moeite met taken waarbij aandacht en inspanning nodig zijn.
• Sneller vermoeid zijn en slaperigheid.
• Sneller geïrriteerd zijn.
• Overgevoeligheid voor licht en geluid.
• Oorsuizen en gehoorverlies.

Deze klachten zijn normaal en meestal hoeft u  zich hierover geen zorgen te maken. Mochten ze aanhouden, neem dan  contact op met uw huisarts.

Pijnstillers

U mag paracetamol tegen de pijn gebruiken: maximaal 4 keer per dag 2 tabletten paracetamol (a 500 mg). De paracetamol kan de pijn onderdrukken, waardoor u overdag beter functioneert en 's nachts beter slaapt.

Tijdelijke gedragsveranderingen

Na een traumatisch hoofd- en/of hersenletsel kunnen mensen zich anders gedragen dan zij voor het trauma deden. Daar kunnen zij niets aan doen: de hersenen geven nu eenmaal die signalen aan het lichaam. Mensen kunnen extra onrustig of angstig zijn. Of zij gedragen zich ontremd, dat wil zeggen dat zij zelf niet kunnen inschatten wanneer zij rust moeten nemen.

Lichamelijke klachten

Hoofdpijn, overgevoeligheid voor licht of geluid, duizeligheid en evenwichtsproblemen, vermoeidheid, slaapproblemen, verminderde reuk of smaak.

Problemen met gedrag en emotie

Prikkelbaar, impulsief, last van stemmingswisselingen, gebrek aan initiatief.

Problemen met denken

Problemen met aandacht, concentratie en geheugen en met het plannen en verrichten van activiteiten.

Adviezen voor een goede balans

Na een traumatisch hoofd en/of hersenletsel  hebben veel mensen last van vermoeidheid. U kunt lichamelijk sneller  vermoeid zijn (bijvoorbeeld na een wandeling) maar ook na activiteiten  als lezen, een gesprek voeren of in een drukke omgeving zijn. Dit noemen  we mentale vermoeidheid.  Het is belangrijk om een nieuwe balans te vinden tussen de activiteiten die u doet en dat wat u aan kan.

Met onderstaande adviezen zorgt u ervoor dat u zichzelf niet overbelast, maar ook niet te weinig doet.

• Wissel rust en activiteiten af. Mentale  activiteiten en een prikkel-rijke omgeving (televisiekijken,  computergebruik, videospelletjes, drukke ruimtes, grote groepen mensen,  fel licht/hard geluid en dubbeltaken) zijn daarbij vermoeiender dan de  activiteiten die u automatisch doet (zoals licht huishoudelijk werk en  klusjes). Stop met een activiteit als u merkt dat u vermoeid raakt. 
• Houdt rekening met afspraken of activiteiten  buitenshuis. Ze zijn vaak vermoeiender dan u inschat. Deze activiteit  komt in plaats van een dagelijkse activiteit, zoals het huishouden of  boodschappen doen. U kunt dus of het ene of het andere doen. 
• Bij rusten kunt u denken aan even liggen op  bed of bank of even te zitten en wat te drinken. De tv of radio daarbij  aan hebben geeft vaak te veel prikkels en kost mentale energie.  Een  langere pauze (even slapen) kunt u beter midden op de dag plannen (bv na  het middag eten). Hierdoor voorkomt u dat u ’s avonds niet meer in  slaap kunt komen.
• Probeer dagelijks lichaamsbeweging te nemen  door even naar buiten te gaan om te wandelen of fietsen. Het liefst in  een rustige omgeving (park, bos). Dit helpt ook goed om het hoofd leeg  te maken na een zware activiteit of afspraak.
• Geef zelf uw grens aan, anderen zien niet aan u dat u vermoeid bent. Probeer teveel bezoek te vermijden.
• Drink geen alcohol, dit verergert uw klachten en vertraagt het herstel.
• Herstellen na een neurotrauma kost tijd en  loopt nooit in een rechte lijn. De ene dag kunt u meer aan dan de andere  dag. Pas uw plannen daarop aan. 
• Indien u merkt dat u moeite heeft om deze regels toe te passen, meld dit dan bij uw controlebezoek in het ziekenhuis.

Werk en sport

Werk

Als u de dag goed doorkomt maar nog wel klachten heeft, kan het geen kwaad weer aan het werk te gaan. Soms gaat het werken met klachten moeilijker, dat is begrijpelijk. Doe het rustig aan en bespreek met uw bedrijfsarts en uw werkgever wat u wel en (nog) niet kunt. Maak eventueel samen een plan waarin u uw werkzaamheden langzaam weer opbouwt. Laat u niet snel ontmoedigen als u last heeft van een terugval. Dat is gebruikelijk en meestal gaat het snel weer de goede kant op.

Sport

Alleen sporten met een risico op hoofd- en hersenletsel raden wij af, zoals boksen, rugby of voetbal. Andere sporten kunnen prima als u zich goed voelt.

Meer informatie uitklapper, klik om te openen

Het UMC Utrecht Hersencentrum

De afdeling C3 Oost maakt deel uit van het UMC Utrecht Hersencentrum.

In het UMC Utrecht Hersencentrum vindt u de  beste professionals die zich bezighouden met hersenaandoeningen. We  richten ons op 5 aandachtsgebieden:

• beroerte
• epilepsie
• spierziekten
• psychotische stoornissen
• ontwikkelingsstoornissen

Doordat zorg en onderzoek zo nauw verbonden  zijn, kunnen we patiënten behandelen met de nieuwste technieken, volgens  de laatste stand van zaken.

Lees meer over het UMC Utrecht Hersencentrum op de website.

Contact uitklapper, klik om te openen

Geopend maandag t/m vrijdag van 8.00 - 17.00 uur.