Hoe werkt de maag?

De maag is onderdeel van ons spijsverteringskanaal. In de maag wordt het voedsel tijdelijk opslagen, gekneed en vermengd met maagsap. Daarna wordt de maaginhoud door de sluitspier van de maag (= pylorus) langzaam doorgegeven aan de dunne darm. Hier worden spijsverteringssappen aan het voedsel toegevoegd. Deze sappen (alvleesklier- en galsappen) zijn nodig voor de vertering van vetten, suikers en eiwitten.

Wat is het dumpingsyndroom?

Met het dumpingsyndroom worden de klachten bedoeld die ontstaan als de maag zich te snel leegt.

Deze klachten zijn meestal het gevolg van een operatie waarbij (een deel van) de maag is verwijderd. Soms zijn de klachten het gevolg van een beschadiging van een zenuw die de maag aanstuurt: de Nervus Vagus. Een slecht werkende sluitspier of het ontbreken van een sluitspier kan leiden tot het te snel en in grotere hoeveelheden doorlaten van voedsel naar de dunne darm.

Hierdoor kunnen twee soorten dumpingklachten ontstaan:

• Vroege dumpingklachten, dit zijn de klachten die zich binnen een half uur na de maaltijd voordoen.
• Late dumpingklachten, deze ontstaan zo’n anderhalf tot twee uur na de maaltijd.

Sommige mensen hebben beide klachten, maar ze kunnen ook los van elkaar voorkomen.

Wat is ‘vroege dumping’?

Vroege dumpingklachten doen zich voor in het eerste halfuur na het eten en drinken.

Het voedsel komt in te grote brokken en/of te snel in de dunne darm en trekt daar veel vocht aan uit het bloed. Hierdoor zit er minder vocht in de bloedvaten en daalt de bloeddruk. U kunt zich dan duizelig, suf en vermoeid voelen en hartkloppingen krijgen. Door de extra hoeveelheid vocht in de darm ontstaan ook een (nog) voller gevoel, darmkrampen en diarree. Deze klachten gaan na verloop van tijd (soms enkele uren) vanzelf voorbij.

Klachten die kunnen ontstaan bij vroege dumping:

• Vol gevoel
• Buikpijn en darmkrampen
• Diarree
• Hartkloppingen
• Duizeligheid
• Gevoel van zwakte
• Sufheid

Wat is ‘late dumping’?

Late dumpingklachten ontwikkelen zich in de eerste 2 uur na het eten en drinken.

Het voedsel komt vanuit de maag te snel in de dunne darm en de alvleesklier maakt hierdoor in korte tijd te veel insuline aan. Insuline zorgt ervoor dat glucose vanuit het bloed in de lichaamscellen komt. Door de overmatige aanmaak van insuline daalt het bloedsuiker te snel en ontstaan er klachten.

Klachten die kunnen ontstaan bij late dumping:

• Zweten (‘koud zweet’)
• Onrustig gevoel en trillen
• Duizeligheid
• Geeuwhonger
• Hartkloppingen
• Flauwvallen

Waaruit bestaat de behandeling van dumpingklachten?

De behandeling van dumpingklachten bestaat uit het aanpassen van uw eetgewoonten. Het is per persoon verschillend of en in welke mate klachten ontstaan als (een deel van) de maag is verwijderd. U kunt het beste zelf uitvinden wat en hoeveel u wel en niet kunt eten en drinken. Meestal verminderen de klachten na verloop van tijd door aanpassing van het lichaam.

Adviezen om (vroege en late) dumpingklachten te voorkomen

• Eet rustig en kauw goed.
• Gebruik zes tot acht kleine maaltijden verdeeld over de dag. Het is belangrijk dat u voldoende eet om aan de benodigde hoeveelheid calorieën en voedingsstoffen te komen om in een goede conditie te blijven.
• Verdeel ook het vocht dat u drinkt goed over de dag. Drink weinig bij de maaltijden. Indien u te veel drinkt spoelt voedsel nog sneller naar de dunne darm. Meestal geeft één klein glas of kopje drinken bij het eten geen klachten. Gebruik soep een uur voor de maaltijd en het nagerecht een uur na de maaltijd. Bij ernstige dumpingklachten kan het helpen de maaltijden ‘droog’ te gebruiken.

Aanvullende adviezen bij late dumpingklachten

• Vermijd het gebruik van veel snel opneembare suikers zoals gewone suiker en vruchtensuiker. Deze suikers worden vooral in vloeibare vorm snel opgenomen. Gebruik daarom geen of weinig frisdrank, aanmaaklimonade en vruchtensap.
• In melk zit lactose (melksuiker), dit is ook een snel opneembare suiker. Gebruik van grote hoeveelheden lactose kan dumpingklachten verergeren of veroorzaken. Per dag wordt aanbevolen twee tot vier glazen melkproducten (300-600 ml) te gebruiken voor de benodigde hoeveelheid vitamines en mineralen. Gebruikt u meer melkproducten, verminder dit dan tot de aanbevolen hoeveelheid. Zure melkproducten zoals karnemelk, yoghurt en kwark worden vaak beter verdragen omdat ze minder lactose bevatten. Verdraagt u helemaal geen melkproducten meer, dan zijn lactosevrije producten een alternatief. Overleg daarover met uw diëtist.
• Suiker is ook verwerkt in voedingsmiddelen als cake, ontbijtkoek, gebak, koekjes, zoet beleg en snoep. Vermijd bij klachten overmatig gebruik van deze producten.
• Ga bij ernstige klachten even liggen na de maaltijd.

Waar kunt u meer informatie vinden?

MLDS (Maag Lever Darm Stichting)

• Website: www.mlds.nl
• Infolijn: 0900 202 56 25

Wereld Kanker Onderzoeks Fonds

• Website www.wkof.nl

Het secretariaat diëtetiek is op maandag t/m vrijdag van 8.00 - 12.15 uur en van 13.00 - 16.30 uur bereikbaar. Buiten de genoemde tijden kunt u een bericht inspreken op het antwoordapparaat of een mail sturen. Als u niet op de afgesproken tijd kunt komen, geef dit dan zo vroeg mogelijk aan ons door. Het secretariaat maakt dan een nieuwe afspraak met u. Het e-mailadres kan alleen gebruikt worden voor algemene vragen. In de e-mail mogen geen persoonlijke of medische gegevens staan, omdat e-mailen niet volledig privacy-veilig is.