Voedingsadviezen bij een ileostoma

Voedingsadviezen bij een ileostoma

U krijgt deze brochure omdat u een ileostoma hebt. 

Probeer op gewicht te blijven uitklapper, klik om te openen

Probeer schommelingen in uw gewicht te voorkomen. Grote schommelingen in het gewicht kunnen op den duur problemen geven met uw ileostoma en de verzorging ervan. Gewichtstoename of gewichtsafname kan bijvoorbeeld lekkage en daardoor huidirritatie veroorzaken. Als u wilt afvallen of aankomen, bespreek dit dan met uw stomaverpleegkundige en/of diëtist. 

Vocht- en zoutbehoefte uitklapper, klik om te openen

Als u een ileostoma hebt, verliest u veel vocht en zout met de ontlasting. Voorkom uitdroging en zouttekort door ruim vocht en zout te gebruiken. 

Hoeveel vocht hebt u nodig?

U hebt per dag 2 tot 2,5 liter vocht nodig. Dit is ongeveer 16-20 kopjes per dag. Als vocht worden alle vloeibare producten meegerekend zoals water, koffie, thee, vruchtensap, frisdrank, soep, yoghurt, pap en vla. U kunt controleren hoeveel u drinkt door de inhoud van het aantal kopjes, bekers en glazen van een dag bij te houden. Als uw urine kleurloos of lichtgeel is, drinkt u voldoende. Wanneer u weinig plast en uw urine donker van kleur is, kan dit betekenen dat u te weinig hebt gedronken.

Klachten die kunnen wijzen op een vochttekort zijn;

• dorst/ droge mond;
• sufheid/ lusteloosheid/ vermoeidheid;
• rusteloosheid;
• verwardheid;
• verminderde eetlust;
• snel gewichtsverlies.

Hoe kunt u extra zout gebruiken?

U kunt keukenzout over uw voeding strooien. Ook andere producten kunnen u helpen het zouttekort te voorkomen.

Welke zoutrijke producten kunt u gebruiken?

Een aantal zoutrijke producten bevat ook veel calorieën (energie). Bij ongewenste gewichtstoename kunt u beter zoutrijke producten nemen die weinig calorieën bevatten. Neem bij ongewenst gewichtsverlies vooral de zoutrijke producten die veel calorieën bevatten.  

Producten die veel zout en weinig calorieën bevatten:

• keukenzout;
• aromat, maggi;
• ketjap, zoet en zuur;
• tomatenketchup, curry;
• rookvlees, rauwe ham;
• 20 + en 30+(smeer)kaas;
• groentesap / tomatensap;
• bouillon, heldere soep; soepversterker.

Producten die veel zout en veel calorieën bevatten:

• bacon, cervelaatworst, salami;
• ontbijtspek, rookworst;
• 48+ (smeer)kaas;
• chips en zoutjes;
• haring.

Drop bevat geen keukenzout, maar salmiakzout en is niet geschikt om zouttekort aan te vullen. Begin nooit met een zoutbeperkt dieet zonder overleg met uw arts en/of diëtist. 

Klachten die kunnen wijzen op een zouttekort zijn:

• vermoeidheid/ slaapstoornissen;
• duizeligheid/ prikkelbaarheid;
• concentratiestoornissen/ verwardheid;
• misselijkheid/ braken;
• spierkrampen/ hoofdpijn;
• snel gewichtsverlies. 

Als bovenstaande klachten langdurig aanhouden is het raadzaam contact op te nemen met uw stomaverpleegkundige. 

Wat kunt u doen bij toegenomen zout- en vochtverlies?

Bij waterdunne ontlasting, braken, hevige transpiratie, koorts of warm weer verliest u extra zout en vocht. Als u daarbij een verminderde eetlust heeft, is de inname van vocht en zout ook lager. Een extra zout- en vochtaanvulling is dan noodzakelijk.

Indien dit met gewoon eten niet lukt, kunt u extra O.R.S. (Oral Rehydration Salts) gebruiken om tekorten te voorkomen. O.R.S. bestaat uit o.a. water, suiker en zout. Het is verkrijgbaar bij apotheek en drogist. Neem contact op met uw arts of diëtist bij vragen over het gebruik van O.R.S..

Vastheid van de ontlasting uitklapper, klik om te openen

Als u het eten en drinken goed verspreidt over de dag, zal de ontlasting beter indikken (brijig tot dun). Probeer meerdere maaltijden (met drinken) verspreid over de dag te gebruiken in plaats van 1 grote maaltijd. Een grote maaltijd vlak voor het slapen gaan, kan ’s nachts de ontlasting bevorderen en de nachtrust verstoren. Gebruik ook voldoende voedingsvezels. Voedingsvezels komen voor in plantaardige producten zoals volkorenbrood, roggebrood, fruit, groente, rauwkost, aardappelen, peulvruchten en zilvervliesrijst. Voedingsvezels hebben de eigenschap water op te nemen en vast te houden. De ontlasting kan daardoor beter indikken. Wanneer uw ontlasting te dun is, combineer dan drinkvocht met een zetmeel- en vezelrijk product. Bijvoorbeeld een volkoren boterham, -cracker of -beschuit met hartig beleg. 

Rustig eten en goed kauwen uitklapper, klik om te openen

Met een ileostoma mag u alles eten en drinken. Soms komen voedingsmiddelen onverteerd in het stomazakje. Om verstopping van de stoma te voorkomen is het belangrijk om rustig te eten, het voedsel fijn te snijden en goed te kauwen.  

Dit geldt met name voor onderstaande producten;

• Fruit: verse ananas, gedroogde vruchten (dadels, vijgen, rozijnen en pruimen), kokosproducten
• Citrusfruit: alleen persen en zeven of eten zonder de velletjes
• Groente met harde nerven, vezelige draderig: asperges, bleekselderij, champignons, doperwten, draderige sperziebonen of snijbonen, maïs, peulvruchten, rabarber, schorseneren, taugé, zuurkool
• Noten, pinda's, grove zaden of pitten
• Taai en draderig vlees met botten en vis met graten.
• Popcorn en amandelspijs.

Gebruik de eerste weken na de operatie niet te veel van deze de producten.

Gas- geur en kleurvorming uitklapper, klik om te openen

Er zijn voedingsmiddelen die gas- en geurvorming en verkleuring van de ontlasting veroorzaken. Dat is een normaal gevolg van de spijsvertering. De mate waarin gasvorming, geurvorming en/of verkleuring van de ontlasting ontstaat verschilt per persoon. U hoeft de hieronder vermelde producten niet te vermijden. U kunt er zo nodig rekening mee houden, zoals bij een feestje of een avond uit. Als u klachten ervaart van bepaalde voedingsmiddelen hoeft dit niet altijd zo te zijn. Probeert u het product over enkele weken nog eens.  

Gasvorming

De hoeveelheid gas die ontstaat bij de spijsvertering wordt individueel bepaald door onder andere darmbacteriën. Dit verandert niet bij de aanleg van de ileostoma, de één heeft gewoonweg meer gasvorming dan de ander. Gasvorming of winderigheid ontstaat vooral door het inslikken van lucht. Bij tegelijkertijd praten en eten slikt u veel lucht in. Zo ook bij kauwgom kauwen, drinken door een rietje, roken, nervositeit en een slecht passend gebit. De ingeslikte lucht komt er via de stoma weer uit. 

Producten die extra gasvorming kunnen veroorzaken:

• koolsoorten, spruiten;
• prei, uien, knoflook;
• peulvruchten (bijvoorbeeld bruine bonen, linzen, doperwten);
• koolzuurhoudende dranken, bier.

Geurvorming

Sommige producten geven een sterke geur aan de ontlasting. Dit gebeurt ook bij mensen zonder stoma. Als u het stomazakje tijdig vervangt en het stomazakje goed passend is, komen er geen geuren vrij. Een koolstoffilter in het stomazakje neemt eventuele geuren op.  

Producten die extra geurvorming kunnen veroorzaken

• koolsoorten (vooral als ze lang worden gekookt);
• prei, uien, knoflook;
• peulvruchten (bijvoorbeeld bruine bonen, linzen, doperwten);
• vis;
• eieren;
• vitamine B-tabletten.

Kleurvorming

Door de aanwezigheid van natuurlijke kleurstoffen in voeding kan de ontlasting verkleuren.

Producten die verkleuring van de ontlasting kunnen veroorzaken:

• groene bladgroenten zoals spinazie, andijvie en boerenkool
• bieten (rood)
• ijzerpreparaten

Waar let u op bij verblijf in het buitenland?

In (sub)tropische landen hebt u te maken met hogere temperaturen en vaak minder goede hygiënische omstandigheden. Hierdoor hebt u een groter risico op diarree en waterdunne ontlasting, en daardoor een vocht- en/of zouttekort. Let op uw persoonlijke hygiëne; was uw handen na elk toiletbezoek en voordat u voedsel gaat bereiden of gaat eten. Zorg voor desinfecterende handzeep en/of handgel en schone, droge handdoeken.

Neem geen onnodige risico’s, gebruik geen:

• ongekookt leidingwater;
• ijs en ijsblokjes;
• ongeschild fruit;
• rauwe groenten;
• rauw vlees en rauwe vis; rauwe schaal- en schelpdieren.

Neem altijd O.R.S., bouillontabletten en/of zouttabletten mee. Gebruik voor het bereiden van O.R.S. (veilig) flessenwater. Gebruik dit ook bij het tandenpoetsen.

Contact uitklapper, klik om te openen

Het secretariaat diëtetiek is op maandag t/m vrijdag van 8.00 - 12.15 uur en van 13.00 - 16.30 uur bereikbaar. Buiten de genoemde tijden kunt u een bericht inspreken op het antwoordapparaat of een mail sturen. Als u niet op de afgesproken tijd kunt komen, geef dit dan zo vroeg mogelijk aan ons door. Het secretariaat maakt dan een nieuwe afspraak met u. Het e-mailadres kan alleen gebruikt worden voor algemene vragen. In de e-mail mogen geen persoonlijke of medische gegevens staan, omdat e-mailen niet volledig privacy-veilig is.