Vanwege uw ziekte of behandeling hebt u een verminderde weerstand. Bij een verminderde weerstand is er een grotere kans op het ontstaan van een infectie via voeding. We hebben een richtlijn hygiënische voeding ontwikkeld wat bijdraagt om een infectie via voeding zoveel mogelijk te voorkomen. Deze folder geeft u informatie over de richtlijn hygiënische voeding. Wat u bijvoorbeeld beter niet kunt eten en waar u op moet letten bij het bereiden en bewaren van voedsel.
Algemeen uitklapper, klik om te openen
Wanneer is er sprake van een verminderde weerstand?
Er is sprake van een verminderde weerstand bij:
- “De dip” na chemotherapie, dat wil zeggen wanneer het aantal witte bloedcellen (leukocyten) verlaagd is.
- Een verminderde barrièrefunctie van de darm, na chemotherapie en/of bestraling, of afstotingsziekte (graft versus host disease) in het maag-darmkanaal.
- Het gebruik van afweeronderdrukkende medicatie.
- Te weinig T-cellen na een transplantatie waarbij een deel van de donor lymfocyten voor de transplantatie is verwijderd (T-cel depletie).
Voor wie geldt de richtlijn hygiënische voeding?
De richtlijn hygiënische voeding geldt wanneer u:
- Preventieve antibiotica gebruikt, de zogenaamde S.D.D. medicatie. Dit is een combinatie van minimaal twee van de volgende medicijnen: Fluconazol®, Ciproxin®, Colistine® of Cotrimoxazol®.
- Afweeronderdrukkende medicijnen gebruikt: Neoral® en Cellcept®, en/of prednison® (vanaf 0,5 mg/kg/dag).
- Een transplantatie hebt gehad waarbij een deel van de donor lymfocyten voor transplantatie verwijderd is (T-cel depletie). Dit geldt tot 6 weken na het donor lymfocyten infuus (DLI).
Richtlijn hygiënische voeding uitklapper, klik om te openen
Wat is de richtlijn hygiënische voeding?
In de ‘richtlijn hygiënische voeding’ staan adviezen voor een voeding met zo weinig mogelijk ziekmakende bacteriën, gisten en schimmels. Wanneer u zich houdt aan de adviezen in de richtlijn hygiënische voeding, verkleint u de kans op een infectie via voeding.
Wat zijn de voedingsadviezen bij een verminderde weerstand?
Gebruik geen:
- (Deels) rauw vlees zoals tartaar, carpaccio, biefstuk, rosbief, fricandeau en rollade. Door en door verhit kan wel.
- (Deels) rauwe, gedroogde en gefermenteerde vleeswaren zoals filet americain, tartaar, theeworst, ossenworst, boerenmetworst, parmaham, rauwe ham, rosbief, chorizo, salami, cervelaat, Franse droge worst en fricandeau. Door en door verhit kan wel.
- Leverworst, leverpastei, paté.
- Rauwe vis, zoals rauwe tonijn, sushi en rauwe schelpdieren zoals oester. Door en door verhit kan wel.
- Voorverpakte gerookte vis uit de koeling, zoals gerookte zalm, forel, makreel, paling, zowel vacuüm verpakt als in een andere verpakking. Door en door verhit kan wel.
- Maatjesharing, voorverpakt in de supermarkt. Verse haring mag wel, dag van aankoop eten.
- Zachte rauwmelkse kaas (au lait cru) en rauwe melk. (Schimmelkaas van gepasteuriseerde melk en boerenkaas is toegestaan, indien bewaard bij maximaal 4⁰C, maximaal 4 dagen).
- Rauwe/zacht gekookte eieren. De dooier moet gestold zijn.
- Rauwe kiemgroenten zoals taugé, tuinkers en alfalfa. Door en door verhit kan wel of dompel het onder in kokend water.
- Probiotica zoals Yakult®, Vifit®, Actimel®, Activia®.
Hoe gaat u hygiënisch met voedsel om?
Bereiden:
- Groente en fruit goed wassen onder stromend water. Deze dienen vers en onbeschadigd te zijn.
- Verhit vlees, vis, kip en ei door en door.
- Verhit een van te voren bereid gerecht door en door en maximaal één keer.
- Was voor de bereiding en het eten van de maaltijd de handen.
- Verschoon dagelijks de thee-, hand- en vaatdoekjes. Was deze op minimaal 60 graden.
- Gebruik schoon keukengerei (zoals pollepels en planken) van kunststof, glas of metaal (dus niet van hout).
- Houd vuile en rauwe producten apart van schone en bereide producten.
- Voorkom dat bacteriën van rauwe op bereide producten worden overgebracht via handen, snijplank, bord of ander keukengerei.
- Ontdooi bevroren vlees in de koelkast of magnetron. Spoel het dooivocht weg met heet water.
- Veeg gemorst dooivocht weg met keukenpapier.
- Strooi niet zelf met peper, vermijd vooral het inademen van deeltjes (schimmelsporen).
- Pel niet zelf noten, vermijd vooral het inademen van deeltjes (schimmelsporen).
Bewaren:
- Zet de koelkast op 4 graden.
- Laat melkproducten niet langer dan 2 uur buiten de koelkast staan. Gooi deze daarna weg.
- Bewaar bederfelijke producten in de koelkast.
- Koel een gerecht dat niet direct gegeten wordt snel af, bijvoorbeeld door de pan in een bak met koud water te zetten..
- Gebruik geen producten die langer dan een uur warm gehouden worden.
- Bewaar een van te voren bereid gerecht maximaal 2 dagen.
- Dek voedsel af, ook in de koelkast.
Hoe lang kunt u voedingsmiddelen bewaren?
- Over het algemeen geldt: hoe korter voeding bewaard wordt, hoe veiliger.
- Let op de houdbaarheidsdatum en bewaarinstructies op de verpakking.
- Indien op de verpakking een kortere bewaartermijn wordt aangegeven dan in onderstaande tabel dan dient de termijn op de verpakking te worden aangehouden. U kunt ook zelf de digitale bewaarwijzer van het voedingscentrum raadplegen
| Bewaartijden van geopende verpakkingen of producten zonder houdbaarheidsdatum | In de koelkast (max 4°C) Aantal dagen | In de diepvries (max -18°C) |
|---|---|---|
| Rauwe bladgroenten (sla, andijvie, spinazie) | 2 | 1 jaar (eerst blancheren) |
| Voorgesneden groente | 2 | 1 jaar (eerst blancheren) |
| Roerbakgroente | 2 | - |
| Voorgesneden rauwkost (zonder dressing) | 1 | 3 maanden |
| Aardbeien, bessen, bramen, frambozen, kersen | 1 | 8 maanden |
| Kiwi, perzik, nectarine, pruimen, druiven | 3 | - |
| Vruchtensalade, voorgesneden fruit, (aan)gesneden meloen | 2 | - |
| Fruit uit blik/glas | 7 | - |
| Melk, pap (niet langer dan 2 uur buiten de koelkast) | 3 | |
| Vla, karnemelk, slagroom (niet langer dan 2 uur buiten de koelkast | 4 | --- |
| Yoghurt, kwark, koffiemelk (niet langer dan 2 uur buiten de koelkast) | 5 | |
| Rauw vlees (rund, varken, kip) (voor eten wel verhitten) | 2 | 4 maanden |
| Rauw bewerkt vlees (gehakt, hamburger, slavink) | 1 | 2 maanden |
| Vleeswaren (alleen toegestane soorten) | 3 | 1 maand |
| Rauwe vis, rauwe garnalen (voor eten wel verhitten) | 1 | 3 maanden |
| Rauwe mosselen (voor eten wel verhitten) | 1 | - |
| Gebakken of gekookte vis, gekookte garnalen, gekookte mosselen | 2 | 3 maanden |
| Maatjes haring (na ontdooien) | 1 | - |
| Gerookte vis (niet voorverpakt) | 2 | 3 maanden |
| Stuk kaas, smeerkaas | 7 | 2 maanden |
| Geraspte Hollandse kaas | 2 | - |
| Plakken kaas, zachte kaas en schimmelkaas (van gepasteuriseerde melk), harde boerenkaas | 4 | - |
| Brood | 2 (op kamertemperatuur) | 1 maand |
| Salades zoals huzarensalade, eiersalade | 3 | - |
| Bereide soep | 2 | 3 maanden |
| Vlees, vis, groenten uit blik /glas | 2 | 3 maanden |
| Gebak/taart met slagroom | 1 | 1 maand |
| Gebak/taart zonder slagroom | 3 | 3 maanden |
Gebaseerd op de bewaarwijzer van het voedingscentrum 2019
Kunt u uit eten gaan?
Vraag na bij door anderen bereid eten (zoals bij de snackbar, restaurant, broodjeszaak)) of de voeding voldoet aan deze richtlijn hygiënische voeding. Afhaalrestaurants houden de gerechten vaak langer dan een uur warm en zijn dan niet geschikt.
Kunt u tijdens u opname in het ziekenhuis eten van thuis laten meenemen?
Als u opgenomen bent kunt u een warme maaltijd van thuis laten meenemen. Zorg dat de maaltijd is bereid volgens bovenstaande adviezen. Laat de maaltijd meenemen in een koeltas met koelelementen. U kunt de maaltijd (laten) verhitten in de keuken van de afdeling (in de magnetron: 4,5 minuut op 900 W).
Meer informatie uitklapper, klik om te openen
De website van het Voedingscentrum geeft veel informatie over voedselveiligheid: www.voedingscentrum.nl
De website www.voedingenkankerinfo.nl geeft informatie over voeding en kanker gebaseerd op wetenschappelijk onderzoek en is een samenwerking van het IKNL en de Universiteit Wageningen.
Contact afdeling diëtetiek uitklapper, klik om te openen
Voor vragen over de richtlijn hygiënische voeding kunt u bellen tijdens het telefonisch spreekuur van de diëtisten, op werkdagen van 08.30 tot 09.30 uur via telefoonnummer 088 755 83 64.
Voor andere informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van de afdeling via telefoonnummer 088 75 566 09.
E-mail: dietetiek@umcutrecht.nl
Uw portaal: Mijn UMC Utrecht
Als patiënt van het UMC Utrecht hebt u toegang tot het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht. Hier ziet u welke afspraken u hebt in het UMC Utrecht, welke medicijnen u gebruikt en wat de onderzoeksresultaten zijn. Ook kunt u via Mijn UMC Utrecht een bericht sturen naar uw zorgverlener. U krijgt dan binnen drie tot vijf werkdagen antwoord.
U kunt inloggen op onze website met uw DigiD met smsfunctie: www.umcutrecht.nl/mijnumcutrecht. Op deze webpagina vindt u meer uitleg over inloggen en het patiëntportaal.