U krijgt deze informatie omdat u minder zout moet eten. Dit wordt ook wel een zoutbeperkt dieet genoemd. Dit kan nodig zijn bij aandoeningen aan hart, vaten of nieren.
Het is bij deze aandoeningen belangrijk dat de vocht- en zoutbalans in evenwicht is. De nieren en het hart zorgen samen voor deze balans. Bij hart-, vaat- en nierziekten is een zoutbeperking nodig om deze balans te bereiken en de nieren niet te veel te belasten.
Zout heeft een bloeddruk verhogend effect, dit is nadelig bij bovengenoemde aandoeningen. Ook het risico op hart- en vaatziekten wordt verhoogd bij een hoge bloeddruk.
Gemiddeld heeft ons lichaam maar 1-3 gram zout per dag nodig. De Nederlander eet meer zout dan nodig. Het advies is voor gezonde mensen om per dag niet meer dan 6 gram zout te gebruiken.
Wat is zout? uitklapper, klik om te openen
Keukenzout is de meest gebruikte smaakmaker in de keuken. Het komt van nature voor in voedingsmiddelen zoals melk en vlees. De voedingsmiddelenfabrikanten gebruiken zout als smaakmaker, maar ook om de houdbaarheid van de producten te verlengen. Bijvoorbeeld groenten in blik of pot en vleeswaren. Maar ook smaakmakers zoals ketjap, sambal, bouillonblokjes, gehaktkruiden, kipkruiden, spaghettimix en jus- en sauspoeders bevattenheel veel zout.
Keukenzout is natriumchloride.
1 gram (=1000mg) keukenzout (=natriumchloride) bevat 400 mg natrium
Hoe kunt u minder zout eten? uitklapper, klik om te openen
Bijna alle levensmiddelen bevatten zout, zoals brood, melk, kaas en vleeswaren. Daarnaast voegen we ook nog eens zout toe aan ons eten. Kant-en-klaar-producten bevatten ook veel zout. Veel zout is voor niemand goed. Onder druk van de overheid verlagen fabrikanten het zoutgehalte in hun producten en voegen bakkers al minder zout toe aan het brood.
We zijn erg gewend aan een zoute smaak. Het wennen aan een zoutbeperkte voeding duurt even. Maar eenmaal gewend zult u merken dat eten met minder zout toch weer smakelijk is.
Gebruik per dag maximaal 5 gram zout
Verminder het gebruik van zout door;
- voeg geen zout (uit de zoutpot) toe als u eten kookt of bij het eten op uw bord;
- gebruik geen zoute smaakmakers zoals bouillonblokjes, maggi, ketjap en kruidenmengsels met zout;
- vermijd soepen uit blik of pak, kant-en-klare sauzen, kant-en-klare maaltijden, pizza’s en groenten uit pot;
- eet geen zoute snacks (zoals chips, kroketten, loempia’s, slaatjes, gezouten noten en zoute haring);
- vervang hartige belegsoorten door minder zoute soorten (kaas met minder zout en minder vet, minder zout rookvlees, hüttenkäse met bieslook, ei zonder zout) of door zoet beleg;
- gebruik ongezouten margarine, halvarine en boter; kijk op de verpakking.
Er zijn smaakmakers zonder zout:
- verse, gedroogde of diepgevroren tuinkruiden, zoals basilicum, bieslook, dille, lavas, oregano, peterselie, rozemarijn, koriander, selderij, bonenkruid en tijm
- specerijen, zoals kruidnagel, nootmuskaat, peper, cayennepeper, mosterdpoeder, gember en kerrie
- kip-, gehakt- en vleeskruiden zonder zout
- pijnboompitten, sesamzaad en zonnebloempitten, eventueel geroosterd
- azijn, wijn, citroensap, marinade van olie met kruiden zonder zout.
Andere tips:
- Zoutarme kaas en -vleeswaren hebben minder smaak. Probeer eens zoutarme kaas met komijn of andere kruiden. Dan smaakt de kaas pittiger. Ook kunt u zoutarme mosterd gebruiken of verse kruiden, tomaat, radijs, sla of komkommer op het beleg doen.
- Bij het bakken van bijvoorbeeld vlees en aardappelen krijgt u meer smaak door het meebakken van ui, knoflook, kerriepoeder, rozemarijn, tijm, paprika, bieslook, prei of zoutarme Provençaalse- of Italiaanse kruidenmix,
- Roerbak kleine stukjes vlees, kip of vis met groente (ui, prei, paprika, champignons) en met verse kruiden,
- Gebruik zoutarme augurkjes en uitjes voor extra smaak,
- Tussendoortjes zonder zout zijn; zoete popcorn, ongezouten pinda’s en ongezouten noten, pelpinda’s, suikerpinda‘s, chocolade rozijnen en chocoladepinda‘s, ongezouten studenten en elitehaver, rozijnen en dadels, komkommer, wortels en paprika.
Alle soorten drop (ook zoete drop) bevatten zout en een andere bloeddrukverhogende stof.; glycyrrhizinezuur. Glycyrrhizinezuur zit ook in zoethoutthee. Hebt u een hoge bloeddruk? Beperk het gebruik van drop en zoethout dan tot een enkele per dag, en drink geen zoethoutthee of thee waarin zoethout verwerkt is, bijvoorbeeld in kruidenthee.
Bij een zoutbeperkt dieet zijn goede keuzes voor u:
| Brood en vervangingen | Gewoon brood, beschuit, crackers, etc. | Maximaal 6 per dag, anders zoutarm |
|---|---|---|
| Hartig beleg | Licht gezouten, minder zout | Maximaal 3, anders zoutarm |
| Boter, (dieet)margarine of -halvarine | Ongezouten | |
| Melkproducten | Alle soorten | Geen ayran |
| Warme maaltijd | Zonder zout of zout smaakmakers bereiden | Geen kant-en-klaarmaaltijden |
| Tussendoortjes | Zonder zout | Geen zoute snacks |
Zoutarme producten uitklapper, klik om te openen
In dieetzout is het natrium vervangen door kalium. Ook zijn er producten waaraan dieetzout is toegevoegd, zoals zoutarme Aromat, zoutarme ketjap of zoutarme bouillonblokjes. Op de verpakking staat dan bijvoorbeeld:
- geen zout toegevoegd;
- ongezouten;
- bereid zonder zout;
- zonder toevoeging van zout;
- past in een zoutbeperkt dieet.
Teveel kalium is niet goed voor mensen met nierproblemen. Gebruik bij nierproblemen geen dieetzout of producten waarin zout met extra kalium verwerkt is. Vraag altijd aan uw diëtist of arts of dieetzout voor u geschikt is.
Knoflookzout, selderijzout en zeezout bevatten gewoon zout. Ook Jozo bewust® en Low Salt® bevatten zout, maar veel minder dan gewoon zout. Gebruik deze producten niet.
Meer informatie uitklapper, klik om te openen
De website van het landelijke netwerk Diëtisten Cardiologie.
Het platform voor nierpatiënten en hun naasten.
Zie de folder ‘Minder zout eten’ via https://webshop.voedingscentrum.nl/producten/gezond-eten/minder-zout-eten/
Contact uitklapper, klik om te openen
Polikliniek Diëtetiek
Het secretariaat diëtetiek is op maandag t/m vrijdag van 8.00 - 12.15 uur en van 13.00 - 16.30 uur bereikbaar. Buiten de genoemde tijden kunt u een bericht inspreken op het antwoordapparaat of een mail sturen. Als u niet op de afgesproken tijd kunt komen, geef dit dan zo vroeg mogelijk aan ons door. Het secretariaat maakt dan een nieuwe afspraak met u. Het e-mailadres kan alleen gebruikt worden voor algemene vragen. In de e-mail mogen geen persoonlijke of medische gegevens staan, omdat e-mailen niet volledig privacy-veilig is.
Als patiënt van het UMC Utrecht hebt u toegang tot het patiëntportaal Mijn UMC Utrecht. U kunt via Mijn UMC Utrecht een bericht sturen naar uw diëtist. U krijgt dan binnen drie tot vijf werkdagen antwoord. U kunt inloggen in het Patiëntportaal Mijn UMC Utrecht met uw DigiD met sms-functie.