Een onderzoek of behandeling onder sedatie

Een onderzoek of behandeling onder sedatie

Uw kind komt voor een onderzoek, een behandeling of een ingreep onder narcose of sedatie naar het ziekenhuis. Ieder kind en iedere ouder beleeft dit op zijn eigen manier. Het kan zijn dat er sprake is van spanning of onzekerheid. U en uw kind krijgen te maken met een nieuwe wereld, nieuwe mensen en onbekende situaties.

Sedatie uitklapper, klik om te openen

Je komt naar het ziekenhuis voor een onderzoek, een behandeling of een kleine ingreep onder sedatie. Voor het gemak noemen we deze drie dingen “ingreep”.

Je dokter heeft je verteld wat er gaat gebeuren. Voor jou is het spannend of lastig om dit mee te maken als jij helemaal wakker bent. Bijvoorbeeld omdat je heel erg stil moet liggen, omdat het pijnlijk kan zijn of omdat het een ingreep is waar je ouders niet bij kunnen zijn. Daarom gebeurt het onder sedatie.

Sedatie is een lichte vorm van anesthesie. Het wil zeggen dat je gaat “slapen” met behulp van medicijnen. Je merkt en voelt dan niks van de in greep. We noemen dit wel slapen maar het is geen gewone slaap. Als je onder sedatie bent, kun je niet uit jezelf wakker worden. 

De Sedatie Praktijk Specialist (SPS), die noemen we ook wel slaapzuster of slaapbroeder, geeft jou de slaapmedicijnen. Hij zorgt voor jou als je onder sedatie bent en hij zorgt ervoor dat je weer wakker wordt als de ingreep klaar is.

Onderzoeken en behandelingen waarbij we sedatie gebruiken zijn bijvoorbeeld: 

• een scopie
• een ruggenprik (lumbaalpunctie)
• een beenmergpunctie
• inbrengen van een PICClijn
• inspuiten medicatie in je gewricht (depot)

De (slaap)medicijnen voor de sedatie krijg je via een infuus.

Het inbrengen van het infuus voelt voor iedereen anders. We kunnen je huid verdoven met zalf zodat jij er minder van voelt.

Als je al een infuus, Hickmankatheter of aangesloten PAC hebt, dan gebruiken we deze.

Je vader, moeder, of een andere volwassene die je graag bij je hebt, mogen de hele dag bij je blijven. Eén van je ouders mag bij je blijven als je in slaap wordt gemaakt.

Hoe werkt de sedatie? uitklapper, klik om te openen

Sedatie is iets anders dan narcose

De ingreep onder sedatie kunnen we doen op de operatiekamer maar ook op de sedatiekamer van de dagbehandeling, afdeling Kameleon.

Soms kom je daar direct vanuit huis naar toe, dan is het een dagbehandeling. Maar soms ben je al opgenomen op een van de verpleegafdelingen. 

Vóór de ingreep onder sedatie uitklapper, klik om te openen

We geven een slaapmiddel via het infuus. Dit gaat met de bloedstroom naar de hersenen waar het al na een tiental tellen gaat werken en je in slaap valt. Door het inspuiten van het slaapmiddel (propofol) voel je je draaierig worden en soms krijg je een warm gevoel. Het prettigste is om je ogen te sluiten. Afleiding helpt! Verderop in deze folder staan tips hoe je dit kunt doen. 

Als de dokter klaar is met de ingreep stopt de SPS met het slaapmiddel en word jij wakker.

Een tijdje vóór de ingreep onder sedatie heb je een afspraak op de POS-poli. POS-poli is de afkorting van: Pre Operatief Spreekuur. Dat betekent: het spreekuur vóór een ingreep onder sedatie.

Op de POS-poli heb je, samen met je ouders een gesprek met de POS-verpleegkundige of met de slaapdokter. 

Wat gebeurt er op de POS-poli?

• Ze willen van alles weten over je gezondheid. Bijvoorbeeld:

1. welke ziektes je hebt gehad
2. of je koorts hebt of hebt gehad
3. of je verkouden bent of bent geweest 

• Soms meten ze je gewicht, je lengte, je bloeddruk of je hartslag. Vertel ons hoe we dit het beste bij jou kunnen doen.
• Ze bespreken met jou en je ouders:

1. hoe het gaat als je onder sedatie gaat
2. of jij en je ouders toestemming geven (informed consent) voor de sedatie zoals in Wet op de Geneeskundige Behandelingsovereenkomst (WGBO) is vastgelegd.

Als je tegen de ingreep onder sedatie op ziet, zeg het dan tegen de POS-verpleegkundige of de slaapdokter! Heb jij of hebben je ouders behoefte aan voorbereiding en/of begeleiding dan mag je altijd naar de medisch pedagogisch zorgverlener vragen.

Wat moet je van tevoren weten?

Wanneer, hoe laat, waar?

Ongeveer twee weken voor de ingreep belt een medewerker van het Bureau Inschrijving en Opname. Hij spreekt af op welke dag, hoe laat en op welke afdeling je samen met je ouder(s) in het WKZ verwacht wordt.

Niet eten, maar wel drinken 

Als je onder narcose gaat, mag je niet eten en drinken zoals je gewend bent. Ook zijn de regels in het WKZ soms anders dan in andere ziekenhuizen. Vanaf een bepaald tijdstip mag je niets meer eten. Maar we willen juist wel graag dat je blijft drinken.

De slaapdokter spreekt met jou en je ouders af tot hoe laat je mag eten en hoeveel en wat je mag drinken.

Het is heel belangrijk om je hier goed aan te houden en ook dat je niet stiekem iets eet. Want anders kun je je namelijk tijdens de sedatie verslikken en dat is niet goed voor je longen.

Wat neem je mee?

Voor een ingreep onder sedatie blijf je een aantal uren in het ziekenhuis. Neem spullen mee die belangrijk zijn, maar ook dingen die jij leuk vindt om te doen. Denk bijvoorbeeld aan:

• Je medicijnen (als je die gebruikt).
• Je knuffel of iets anders dat belangrijk voor je is.
• Luchtige kleren die makkelijk zitten. Een pyjama of een joggingbroek en een T-shirt bijvoorbeeld.
• Iets om te doen, bijvoorbeeld een boek of je smartphone (wifi is beschikbaar).
• Blijf je ‘s nachts in het ziekenhuis slapen neem dan ook hiervoor spullen mee, zoals sloffen/slippers, toiletspullen (tandpasta, tandenborstel, zeep).
• Je mag als je onder sedatie gaat geen sieraden dragen. Laat kettinkjes, oorbellen, piercings en ringen dus thuis.
• Ook mag je geen make-up of nagellak op. De SPS kan aan de kleur van je huid en je nagels zien of het goed met je gaat. Met een extra kleurtje eroverheen lukt dat niet.

Wat doen wij vóór de ingreep onder sedatie begint? 

• Je krijgt een naambandje om je pols. Hierop staat je naam, geboortedatum en op welke afdeling je opgenomen bent.
• Als je voor het eerst op de afdeling bent, laat de verpleegkundige jou en je ouders de afdeling zien.
• Ze wijst je de plek waar jij de tijd doorbrengt.
• De verpleegkundige stelt een aantal vragen aan jou en je ouders over hoe het met je gaat. 
• De verpleegkundige doet soms nog enkele controles, zoals:
  • met een oorthermometer je temperatuur meten. Zo kunnen we zien of je geen koorts hebt.
  • je lengte en gewicht meten
  • je bloeddruk meten door een band om je bovenarm te doen. Die komt even strak te zitten.  
• Voor iedereen is een prik anders. Om te zorgen dat je er minder van voelt, kunnen we je huid verdoven met EMLA® zalf, ook wel toverzalf. De zalf brengen we een uur vooraf aan op de juiste plek. Wil je meer weten over een infuus?
  - Kijk dan op www.hetwkz-kind.nl of vraag de folder over het infuus.
  - Speel de Prik! app. Hiermee kun je precies zien wat we doen als jij een infuus krijgt.
• De verpleegkundige vertelt je of je eigen kleding aan mag houden of dat je kleding van het ziekenhuis krijgt. Je mag altijd je eigen onderbroek en sokken aan houden. 
• Heb je lang haar, doe je haar dan in twee staartjes of vlechten. Dat ligt lekkerder.
• Sommige kinderen krijgen een drankje, een pilletje of een zetpil om rustiger te worden. De slaapdokter spreekt van tevoren met jou en je ouders af of jij dat nodig hebt. Hierdoor kun je slaperig worden. Ga daarom alvast in je bed liggen.
• Als je aan de beurt bent, bellen we naar de afdeling dat je mag komen. Je gaat in je bed liggen en we rijden je naar de sedatiekamer. Je ouders mogen allebei mee. Er gaat een verpleegkundige of een medisch pedagogisch zorgverlener mee.

Als je opgenomen bent op een van de verpleegafdelingen

• Sommige van de hierboven genoemde punten worden misschien nog op de ochtend voor de ingreep onder sedatie gedaan. Maar misschien is het allemaal al eerder tijdens je opname gedaan.

LET OP: zie je er tegenop om de ingreep onder sedatie te krijgen? dan kan de medisch pedagogisch zorgverlener nog uitleg geven en/of jullie begeleiden.

Hoe doen we een ingreep onder sedatie? uitklapper, klik om te openen

• In de sedatiekamer mag één van je ouders mee naar binnen.
• Tijdens de ingreep onder sedatie zijn een aantal mensen in de sedatiekamer. 

1. de SPS en iemand die hem helpt
2. de dokter die de ingreep doet
3. een assistente
4. een verpleegkundige
5. zo nodig een medisch pedagogische zorgverlener

• De SPS stelt nog wat controlerende vragen aan jou en je ouder.

• Je ouder mag dicht bij je staan zodat je elkaar goed kunt zien, met elkaar kunt praten en als je dat wilt elkaar een hand kunt geven. 

We willen goed in de gaten houden hoe het met je gaat tijdens de sedatie. Je krijgt daarom:

• Een saturatiemeter op je vinger of je teen: dit is een plakker met een lampje er in. Hiermee kunnen we zien hoeveel zuurstof in je bloed zit. 
• Drie monitor-stickers op je borst geplakt. Dit zijn plakkers met een snoertje eraan. Hiermee zien we hoe snel je hart klopt en zien we je ademhalingsritme.
• Als het kan, meten we ook je bloeddruk. We doen een band om je bovenarm die even strak komt te zitten. 

Je krijgt een infuus als je dat nog niet hebt. Dit is om de (slaap) medicijnen te kunnen geven en soms ook om bloed af te nemen. Je ouder is nog steeds bij je als je de (slaap) medicatie krijgt. 

Linda (8 jaar): ‘): Er waren roze kastdeuren in de sedatiekamer en een leuke foto op de muur. Eerst zag ik er wel tegenop maar gelukkig ging het infuus snel en was papa steeds dicht bij me.’ 

Na het onderzoek of de behandeling onder sedatie 

• We rijden jou in je bed weer de gang op waar je ouder(s) op je wacht(en).
• Je kunt rustig wakker worden op een plekje op Kameleon.
• De saturatiemeter blijft in ieder geval nog op tot je goed genoeg wakker bent. De verpleegkundige zegt wanneer deze weg kan.
• De verpleegkundige komt regelmatig kijken hoe het met je gaat.
• Zij haalt het infuus weg als je weer goed eet en drinkt. Behalve als je het infuus nog nodig hebt voor iets anders.
• Als je van een van de verpleegafdelingen komt dan ga je daar weer heen als je goed genoeg wakker bent.
• Als je direct vanuit huis naar de afdeling kwam, mag je naar huis als je goed genoeg wakker bent, gegeten en gedronken hebt.

Pijnstilling uitklapper, klik om te openen

Na een onderzoek, behandeling of operatie kan het zijn dat je je niet zo lekker voelt of pijn hebt. In het WKZ willen we dat je daar zo min mogelijk last van hebt.

Hoe weten we hoe jij je voelt?

We vragen natuurlijk vaak hoe het met je gaat en hoe jij je voelt. Je kunt aangeven op een liniaaltje met gezichtjes of met cijfers (vanaf 7 jaar) of en hoeveel pijn jij hebt.

Soms kun je het niet zo goed zeggen. Dat is niet erg. De verpleegkundige kijkt dan heel goed naar jou. Ze bespreekt samen met jouw ouders hoe jij je voelt. Als het nodig is, overlegt ze met de dokter. Je kunt dan (extra) medicijnen krijgen die jou helpen. 

Medicijnen

Gelukkig zijn er veel manieren om ervoor te zorgen dat je ook na een ingreep je zo snel mogelijk goed voelt en rustig wakker wordt. We hebben veel verschillende medicijnen die jou kunnen helpen. Die kunnen we zowel voor, tijdens, als na een ingreep geven. We beginnen altijd al tijdens de ingreep onder narcose of sedatie met de pijnbestrijding. Wat bij jou nodig is of het beste werkt ligt aan welke ingreep je hebt gehad en kan ook per kind verschillen. Van te voren maakt de slaapdokter een plan hoe we jou het beste kunnen helpen bij de ingreep. Direct in de uitslaapkamer kijken en vragen we hoe het met je gaat. Als het nodig is krijg je extra medicijnen tegen de pijn. De dokter kan je hier meer over vertellen. We zetten hier de mogelijkheden voor je op een rijtje.

Medicijnen na de ingreep

• Op de POS-poli heb je gehoord of je tijdens de sedatie een extra plaatselijke verdoving krijgt. Hierbij wordt een deel van je lichaam verdoofd. Het zorgt er voor dat je tijdens en na de ingreep veel minder of zelfs helemaal geen pijn voelt.
• Als we verwachten dat je enkele dagen pijnstilling nodig hebt, laten we een dun slangetje in je rug zitten. Hierdoor krijg je dan medicijnen. Door deze medicijnen voel je ook minder dat je moet plassen. Je krijgt daarom een urinekatheter in je blaas. De extra verdoving en de urinekatheter krijg je als je slaapt. Je merkt dus niets van het plaatsen hiervan.
• Bij sommige operaties is het voldoende om het dunne slangetje alleen in je arm of been te plaatsen. Dan heb je geen urinekatheter nodig.
• Soms kun je als je wakker wordt een tintelend gevoel in je benen of armen hebben, dit gaat vanzelf weer over. De verpleegkundige spreekt met je af wanneer je weer uit bed mag. Ook bekijkt ze wanneer de pijnstilling niet meer nodig is. Zowel het slangetje in je rug, arm of been als de urinekatheter haalt ze dan weg.

Medicijnen na de ingreep  

De dokter beslist op welke manier jij de medicijnen krijgt:

• (Zet)pillen of een drankje.
• Via het infuus dat je al hebt. 
• Een heel dun plastic slangetje achterin je rug, arm of been (een soort infuus). Zo kunnen we je na de ingreep nog een paar dagen via dit slangetje plaatselijk medicijnen geven.
• Bij een grote operatie waarbij de dokters verwachten dat je veel pijn hebt, schrijft de slaapdokter een combinatie van medicijnen voor. We geven dit via het infuus waaraan een pompje zit.
• Als je vijf jaar of ouder bent, dan krijg je soms een ander pompje (PCA pomp) dat je zelf kunt bedienen. We leggen je dan uit hoe dat werkt

Voor ouders: pijnstilling Bij baby’s en peuters kijken we vooral naar hoe uw kind reageert. Dit vullen we in op een gedragsscorelijst. Vanaf ongeveer 4 jaar gebruiken we het pijnliniaaltje met de gezichtjesschaal. Vanaf ongeveer 7 jaar gebruiken we het pijnliniaaltje met cijfers. U kent uw kind het beste. Als uw kind anders reageert dan normaal of als u denkt dat hij pijn heeft, overleg dan met de verpleegkundige.

Bijwerkingen uitklapper, klik om te openen

Van de (slaap) medicijnen kun je bijwerkingen krijgen:

• Als je wakker bent kun je een beetje draaierig zijn. Soms kun je misselijk zijn of overgeven. Je kunt hiervoor medicijnen krijgen van de verpleegkundige.
• Soms kan het even duren voordat je je weer helemaal de oude voelt. Dit is normaal en hangt af van de ingreep die je krijgt.
• Ga je na de ingreep naar huis? Kijk dan uit met traplopen en fietsen. Je kan de eerste 24 uur na sedatie nog steeds duizelig zijn.
• Ben je 16 jaar of ouder? Dan mag je de eerste 24 uur na de sedatie géén snorfiets, brommer of auto te rijden.

Complicaties uitklapper, klik om te openen

Zelfs als een onderzoek helemaal goed is gedaan kunnen er problemen ontstaan. Zulke problemen noemen we complicaties.

Ernstige complicaties door de sedatie komen tegenwoordig nog maar zeer zelden voor.

Heb je nog vragen?

• Schrijf ze op, dan kun je ze niet vergeten. Je kunt ze stellen als je in het ziekenhuis bent.
• Voor vragen over onder sedatie gaan kun je bellen met POS-poli op telefoonnummer: 088 75 540 70.
• Voor andere vragen of advies kun je contact opnemen met de medisch pedagogische zorg:

1. Per mail: pedagogischspreekuur@umcutrecht.nl
2. Telefonisch: kantoordagen van 09.00- 16.00 uur, 088 75 542 24
3. Inloopspreekuur psychosociale zorg op polikliniek. Kijk voor meer informatie op de website. 

Contact uitklapper, klik om te openen