Binnenkort ondergaat u een behandeling of ingreep, waarbij er een kans bestaat dat u bloed toegediend moet krijgen (een bloedtransfusie). In deze folder vindt u informatie over bloedtransfusie. Wanneer u nog vragen hebt, aarzelt u dan niet om deze aan uw arts voor te leggen.
Waarom een bloedtransfusie? uitklapper, klik om te openen
Ieder jaar ontvangen zo’n 250.000 mensen in Nederland een bloedtransfusie met rode
bloedcellen, bloedplaatjes en/of plasma. Het betreft onder andere slachtoffers van
ongevallen, patiënten die een (grote) operatie ondergaan en patiënten die voor kanker of
(kwaadaardige) bloedziekten worden behandeld.
Bloedtransfusies worden door uw arts voorgeschreven als dat voor uw behandeling
noodzakelijk is. Uw arts doet dit echter niet zonder uw toestemming (tenzij er sprake is van
een acute situatie). Om u te helpen een weloverwogen keuze te maken, zal uw arts u vooraf
duidelijk inlichten over:
- de reden van de bloedtransfusie;
- de risico’s die aan de transfusie verbonden zijn;
- de risico’s die ontstaan wanneer u niet instemt met een bloedtransfusie;
- eventuele alternatieven voor de bloedtransfusie;
- of een transfusie met uw eigen bloed mogelijk is.
Hoe veilig is een bloedtransfusie? uitklapper, klik om te openen
De kans op schadelijke gevolgen van een bloedtransfusie is klein maar niet geheel uitgesloten. Om bloedtransfusies zo veilig mogelijk te maken, worden de volgende maatregelen genomen:
- alleen gezonde mensen kunnen bloeddonor worden;
- donors geven hun bloed vrijwillig en worden hiervoor niet betaald;
- al het donorbloed wordt onder andere getest op:
- een aantal geelzuchtvirussen (hepatitis B, C en E);
- syfilis;
- HIV, het virus dat aids kan veroorzaken; - bloedplaatjes worden gecontroleerd op de aanwezigheid van bacteriën;
- uw eigen bloed wordt voorafgaand aan een bloedtransfusie gecontroleerd op de aanwezigheid van afweerstoffen, die zouden kunnen reageren met het donorbloed.
Wanneer blijkt dat het donorbloed mogelijk besmet is, wordt het vernietigd. Toch blijft er, ondanks alle voorzorgen, een zeer kleine kans bestaan op besmetting met een virus of een ander micro-organisme door de bloedtransfusie (zo is de kans dat een eenheid bloed besmet is met HIV kleiner dan één op een miljoen). Het kan zijn dat de bloeddonor nog maar kort geleden werd besmet. In zijn bloed kan de aanwezigheid van de ziekteverwekker dan nog niet worden aangetoond. Ook is het mogelijk dat de hoeveelheid virus in het bloed zo gering is, dat het niet kan worden aangetoond met een bloedtest. Daarnaast is het mogelijk dat het ten tijde van de bloedtransfusie nog niet duidelijk is dat het bloed besmet is met een (langzaam groeiende) bacterie. Dit geldt met name voor bloedplaatjes die vanwege hun korte houdbaarheid binnen zeven dagen na de donatie worden toegediend. Tevens kan het gebeuren dat er micro-organismen in het bloed zitten die we nog niet kennen of waarop niet getest wordt. Ook zijn er aandoeningen, zoals de variant ziekte van Creutzfeldt-Jakob, die mogelijk via transfusie kunnen worden overgedragen en waarvoor nog geen test bestaat.
Juiste match uitklapper, klik om te openen
Het is belangrijk dat het bloed dat iemand toegediend krijgt bij hem of haar ‘past’. Daarom nemen wij bloed bij u af om uw bloedgroep en rhesusfactor vast te stellen. En om te onderzoeken of er afweerstoffen tegen bloedcellen in uw bloed aanwezig zijn. Deze stoffen kunnen gevormd zijn na een zwangerschap of vroegere bloedtransfusie. Als dat het geval is, kan het langer duren voor er ‘passend’ bloed voor u wordt gevonden. Ook raadpleegt het transfusielaboratorium een landelijk registratiesysteem om te zien of er ooit eerder bij u afweerstoffen zijn gevonden.
Het is belangrijk dat er geen verwisselingen optreden. Uw zorgverlener dient u daarom bij alle stappen te vragen naar uw volledige naam en uw geboortedatum. Ten slotte zal de verpleegkundige vlak voordat u een bloedtransfusie krijgt nogmaals controleren of het bloedproduct inderdaad voor u bestemd is.
Bijwerkingen van de bloedtransfusie uitklapper, klik om te openen
Hoewel de risico’s van een bloedtransfusie tot een minimum worden beperkt kunnen deze (ook bij een transfusie met uw eigen bloed) niet helemaal worden uitgesloten. Bij patiënten kan tijdens of na een bloedtransfusie een allergische reactie optreden. Zo’n reactie is te herkennen aan koorts, rillingen, galbulten, jeuk of een rode huid. Dit kan vaak eenvoudig met medicijnen worden behandeld.
Soms vormen patiënten na een bloedtransfusie afweerstoffen tegen de bloedcellen van sommige donors. Deze afweerstoffen kunnen bij een vervolgtransfusie een reactie geven met het donorbloed, waarbij uw lichaam het donorbloed afbreekt. Dit kan voorkomen worden door passend donorbloed te selecteren. Mochten zich afweerstoffen bij u hebben gevormd, dan krijgt u een transfusiekaartje met daarop de vermelding van dit gegeven. Dit kaartje moet u bij volgende bloedtransfusies altijd aan uw arts tonen. Omdat de mogelijkheid bestaat dat deze afweerstoffen na verloop van tijd niet meer aantoonbaar zijn, worden de gegevens over deze afweerstoffen meestal opgeslagen in een landelijk datasysteem. Bij een volgende transfusie kan het transfusielaboratorium van het ziekenhuis waar u op dat moment wordt behandeld, het landelijke datasysteem raadplegen en zo goed mogelijk passend bloed voor u uitzoeken. Als u bezwaar hebt tegen de registratie van uw gegevens in dit landelijke registratiesysteem, kunt u dit bij uw arts aangeven. Het ziekenhuis zal uw bezwaar in het dossier vastleggen.
Kunt u een bloedtransfusie weigeren? uitklapper, klik om te openen
Ja, dat kunt u. Bedenkt u daarbij wel dat er niet altijd andere mogelijkheden zijn. Bloedtransfusies zijn vaak levensreddend. Sommige operaties of behandelingen kunnen zelfs niet worden uitgevoerd zonder bloedtransfusie. Een bloedtransfusie weigeren betekent soms een groter risico voor uw gezondheid dan een bloedtransfusie ontvangen. Bespreek uw twijfels over de bloedtransfusie tijdig met de arts die u behandelt.
Vragen? uitklapper, klik om te openen
Hebt u nog vragen over deze folder, legt u deze dan gerust voor aan uw behandelend arts.
De tekst uit deze folder is afkomstig van Sanquin bloedvoorziening.
Contact uitklapper, klik om te openen
Polikliniek Bloedafname
Voor het afnemen van bloed kan geen afspraak worden gemaakt. De polikliniek bloedafname is geopend op: Maandag t/ m vrijdag van 08.00 - 16.30 uur. Probeer de piekmomenten (dagelijks tussen 08.00 - 10.00 uur) zoveel mogelijk te vermijden. Mocht u toch rond dit tijdstip geprikt moeten worden, in verband met een afspraak later op de ochtend, houdt dan rekening met een langere wachttijd en kom iets eerder. Afgifte van urine en ontlasting kan op werkdagen van 08.00 - 16.30 uur bij het afgifte loket, achterin de wachtkamer. Op officiële feestdagen is de polikliniek bloedafname gesloten (Nieuwjaarsdag, 1e en 2e Paasdag, 1e en 2e Pinksterdag, Hemelvaartsdag, Koningsdag, 1e en 2e Kerstdag).